ادبيات تاجيكي (فارسي)
«كسى كه به ادبيات كهنه و نو فارسى و تاجيكى شناسايى دارد به خوبى مىداند كه در ميان آنها فرق اساسى نيست. درست، اگر ما لهجههاى محلى را در نظر بگيريم و به همان نگاه كرده زبانها را به گروهها جدا بكنيم، نه اين كه در بين ايران و آسياى ميانه، بلكه در بين خود اهالى تاجيكستان و ازبكستان هم خيلى لهجههاى جداگانه مىتوان پيدا كرد. ليكن در دنيا هيچ قومى نيست كه جداگانگى جزئى لهجههاى محلى را در نظر گرفته براى هر لهجه يك زبان جداگانه ساخته برآورده باشد. يك تاجيك يا يك ايرانى اثرهاى سعدى، حافظ، نظامى و مانند آنها را چقدر فهميده و دوست داشته خوانده همان قدر هم اثرهاى رودكى، كمال خجندى، عصمت بخارايى، سيف اسفرنگى و مانند اينها را فهميده و دوست داشته و مىخواند. يك تاجيك براى فهميدن بعضى لغتهاى فارسى قديم گرفته شده فردوسى به چه اندازه به دشوارى افتد، يك ايرانى هم براى فهميدن آنها همان قدر دشوارى مىكشد.»
زنده ياد صدرالدين عيني ( 1878-1954م ) بنيانگذار ادبيات نوين تاجيك
به پرده تا به چندين راز تاجيک
بيا، بنشين، شنو آواز تاجيک
به ذهن صاف و استعداد فطري
بنا شد در جهان انباز تاجيک
سخن را چون عروسان زيب داده
زبان معرفت پرداز تاجيک
هنرها، پیشه ها ايجاد کرده
به دنيا قوه جانباز تاجيک
يقين داني که انجامش به خير است
به ياد آري اگر آغاز تاجيک
جهان را سر به سر سنجيده، ديده
به عهد رفته چشم باز تاجيک
فقط بی مکتبی در عصر حاضر
کمی مانع شد از پرواز تاجيک
پس از چندی به خاموشي غنودن
برآمد عاقبت "آواز تاجيک"
) صدرالدين عيني(
